بینایی سنجی در معاینات شغلی

بینایی سنجی در معاینات شغلی

بینایی یکی از مهمترین حواس پنجگانه انسان است که نقش بسیار مهمی در زندگی فرد دارد. چشم به عنوان یكی از مهم ترین ابزار های ارتباطی فرد با محیط پیرامون خویش، نقش مهمی در ادراك و كارایی و حفظ ایمنی افراد در محیط‌های شغلی ایفا می‌كند.

به همین دلیل یكی از ضروری ترین بخش های معاینات طب کار   یعنی معاینات بدو استخدام ، معاینات ادواری و نیز معاینات بازگشت به کار  پس از حوادث آسیب به چشم ها و سر به حساب می‌آید.  تحقیقات زیادی در خصوص تعیین رابطه بین نقائص بینایی و بروز حوادث انجام شده است.

در تحقیقات انجام شده مشخص گردید كه تقریبا 1/3 كارگران استاندارد های لازم بینایی شغل مورد نظر را ندارند و در مطالعه دیگری كه در جمعیت بزرگی از كارگران در آمریكا انجام شد مشخص گردید كه افرادی كه استاندارد های لازم بینایی آن شغل را ندارند 20 درصد بیشتر از سایرین دچار حادثه می شوند.

همچنین در بررسی مورد- شاهدی دیگری نیز نتایج نشان داد افرادی كه زیر استانداردهای لازم بینایی هستند بیشتر دچار حوادث جدی در محیط كاری می‌شوند. در ادامه در خصوص اجزای معاینات بینایی توضیحاتی ارائه خواهیم نمود.

اهمیت بینایی سنجی در طب كار

عملكرد بینایی برای بیشتر كارها ضروی است، درجات مختلفی از نقایص بینایی وجود دارد، اگرچه برخی مشاغل وجود هستند كه میتوانند با حد پایینی از تیزبینی و حتی با كوری كامل انجام شوند (مانند پاسخ دادن به تلفن یا كار با صفحه كلیدهای خاص).

انواع خاصی از مشاغل فقط زمانی قابل انجام هستند كه عملكرد بینایی كاملاً طبیعی باشد. داشتنِ تیزبینی طبیعی بیشترین اهمیت را در انتخاب فرد مناسب برای كار دارد، اما گسترة میدانهای بینایی، دید دوچشمی و دید رنگ نیز می توانند بر تصمیم گیری تأثیرگذار باشند.

بنابراین بینایی سنجی به عنوان یكی از آزمونهای اصلی در معاینات شغلی مطرح است و بسیاری از مشاغل استانداردهای مشخصی از نظر تواناییهای بینایی دارند. اهمیت غربالگری بینایی در صنعت از مدتها پیش مشخص شده و اكنون اهمیت بسیاری پیدا كرده است.

ایجاد محصولات و مشاغل جدید نیازهای بینایی شغلی را تغییر داده است. امروزه تولید محصول دقیق نیاز به مهارتهای بینایی بالایی دارد. نیاز به بینایی كافی در برخی صنایع مانند الكترونیك، نیازمند 

انتخاب  كاركنانی  با  سطح  بینایی خوب  است.  امروزه  دیگر  تنها  انجام  تست  تیزبینی  دور  و نزدیك  برای  تعیین  تناسب  شغلی  كافی  نیست  بلكه بسیاری  از  مشاغل  نیاز  به  استانداردها  و  تستهای  دیگری  دارند.

انواع  آزمونهای  سنجش  بینایی  در  معاینات  شغلی آزمونهای  سنجش  بینایی  كه  معمولاً  در  معاینات  شغلی كاربرد  دارند  شامل  تیزبینی  یا  حدت  بینایی،  دید  عمق  و دید  رنگ  می  باشد  كه  در  زیر  شرح  داده  می  شوند.

تیزبینی یا حدت بینایی

تیزبینی  سه  نوع  است:  استاتیك،  دینامیك  و  ورنیه.

تیزبینی  استاتیک  توانایی  دیدن  جزئیات  یك  شیء  ثابت است  و  تیزبینی  دینامیك  توانایی  دیدن  اجسام  متحرك  كه در برخی مشاغل مانند كنترل كیفی در انتهای خط تولید كاربرد زیادی دارد. تیزبینی ورنیه در واقع توانایی تشخیصِ خط است كه در مشاغلی كاربرد دارد كه نیاز به تشخیص قطع شدگی در یك خط دارند (مثل استفاده از میكرومتر)

عوامل مختلفی بر توانایی سیستم بینایی برای دیدنِ جزئیات مؤثرند، مانند میزانِ روشنایی، كنتراست، طبیعت طیفی نور، فاصله و اندازة شیء، زمان لازم برای دیدن شیء، خطا یانكساری، سن، توجه، ضریب هوشی، خستگی و غیره. معاینة اولیة چشم معمولاً با اندازه گیری تیزبینی آغاز می شود. اندازه گیری تیزبینی باید در شرایط استاندارد انجام شود تا معاینه در زمانها و مكانهای مختلف و توسط معاین هكننده های متفاوت نتایج یكسانی داشته باشد. شرایط استاندارد برای تعیینِ تیزبینی شامل اندازة حروف، فاصلة انجام تست، نوع چارت مورد  استفاده، روشنایی و كنتراست پس زمینه می باشد

۱. اندازة حروف: برای كالیبراسیون یك چارت تیزبینی، ساده ترین روش این است كه ارتفاع حرف E مربوط به60/6 (200/20) اندازه گیری شود كه باید 87 میلیمتر باشد. اگر فاصلة انجام تست كمتر از 6 متر باشد این ارتفاع كمتر می شود.

۲. فاصلة انجام تست : تست تیزبینی به طور استاندارد در فاصلة 6 متر از فرد انجام می شود. در صورتی كه اتاق كوچك باشد می توان از سیستم آینه همراه .با پروژكتور استفاده كرد

۳. روشنایی محیط : میزان روشنایی مورد نیاز برای انجام تستهای مختلف بینایی در دسترس بینایی‌سنج ها قرار دارد.  معمولاً چارتهای چراغ دار موجود در بازار، روشنایی در این حد ایجاد می كنند.

كنتراست : میزانِ كنتراست مورد نیاز برای مشاغل معمولا 2.5٪ است، اما در مشاغلی كه نیاز به عملكرد بینایی در كنتراست پایین وجود دارد (مثل جابه جایی سطوح سفید بزرگ)، كنتراست 1% لازم است.

درك نور و تطابق بینایی

سیستم بینایی می تواند در محدودة وسیعی از روشنایی فعالیت کند. آستانة مطلق كمترین میزان نوری است كه حس بینایی

ایجاد می كند. آستانه بستگی به طبیعت طیفی نور دارد كه از سفید به قرمز و به بنفش افزایش می یابد. لازم به ذکر است حساسیت شبكیه پس از نیم ساعت ماندن در تاریكی، ۱۰۰۰۰۰ بار افزایش و توانایی دید در نور كم با افزایش سن كاهش می یابد.

 تست حساسیت كنتراست

حساسیت كنتراست پایی نترین سطح كنتراست را كه فرد برای شیئی با اندازه مشخص تشخیص می دهد را تعیین می كند. تیزبینی فقط اندازه شیء را انداز هگیری می كند، اما دو متغیر اندازه و كنتراست را می توان با حساسیت كنتراست اندازه گرفت. در واقعا این حساسیت بسیار شبیه به اودیومتری است كه توانایی فرد را برای تشخیص پایین ترین سطح بلندی صدا در فركانسهای مختلف تعیین می كند.

معمولاً چارتهای استاندارد تیزبینی در شرایط كنتراست بالا تنظیم شده اند (حروف سیاه روی زمین های سفید و با نور مناسب) در صورتی كه بسیاری از مشاغل نیاز به دیدن و تشخیص اشیا در كنتراست پایین تر دارند. بنابراین برای تعیین حساسیت كنتراست از تستهای دیگری استفاده می شود.

یكی از انواع تستهای حساسیت کنتراست، CSV-1000 است در این تست ۴ ردیف از اشکال دایره ای با کنتراست های متفاوت وجود دارد که فرد در فاصله ۲.۵ متری از آن قرار می‌گیرد. تست آن با دید اصلاح شده (عینك یا لنز تماسی) انجام و هر دو چشم به طور همزمان تست می شوند. از فرد خواسته می شود به چارتی كه روی آن تصاویری مانند خطوط یا نقاط با كنتراست پس زمینة متفاوت وجود دارند، نگاه كند. این تصاویر با شدتهای مختلف نشان داده می شوند و فرد تصاویری را كه م یبیند ذكر می كند.

سپس منحنی آن فرد بر اساس حداكثر سطح حساسیت كنتراست برای هر فركانس فضایی رسم میشود. محور X منحنی فرکانس فضایی و محور y حساسیت کنتراست است. هر چقدر حساسیت كنتراست بالاتر باشد، سطح كنتراستی كه در آن فرد می تواند شیئی را تشخیص بدهد پایین تر است. بیشتر تستهای حساسیت كنتراست موجود، محاسباتی برای ۴ با ۵ فرکانس فضایی ایجاد می کنند.

تست حساسیت كنتراست

دید عمق

سیستم بینایی می تواند با استفاده از نشانه های تك چشمی و دوچشمی فاصلة بین اشیا را تشخیص دهد. با توجه به تصاویر متفاوت هر شیء در چشم، هنگامی كه این تصاویر در مغز تركیب می شوند، درك عمق حاصل می شود. البته یك فرد تك چشم هم می تواند با استفاده از نشانه هایی مانند تفاوتهای اندازة اشیا، میزانِ همپوشانی اشیای متعدد، سایه و روشن و غیره، عمق را درك كند

به توانایی درك عمق یا فاصلة نسبی بر اساس نشانه های ناهمخوانی در شبكیه، ژرفابینی یا استرئوپسیس گفته می شود

دید رنگ

یك فرد با دید رنگ طبیعی می تواند میلیونها رنگ متفاوت را تشخیص دهد، اما برای قضاوت مطلق تنها حدود 30 رنگ را می توان با اطمینان مشخص كرد. تشخیص رنگ به عوامل زیر بستگی دارد: حالت تطابق شبكیه، منطقة تحریك شدة شبكیه، كنتراست همزمان (تشخیص رنگ تحت تأثیر رنگ زمینه) و كنتراست متوالی (تشخیص رنگ تحت تأثیر رنگ شیء دیده شدة  قبلی)

تشخیص رنگ توسط سلولهای مخروطی شبكیه انجام می شود. به طور كلی سه نوع سلول مخروطی در شبكیه وجود دارد: قرمز، سبز و آبی كه تركیب آنها با تمام تحریكات رنگی مطابق م یشود. اختلال دید رنگ معمولاً به دو صورت مادرزادی و اكتسابی وجود دارد كه نوع مادرزادی شیوع بالاتری دارد و دو طرفه است اما نوع اکتسابی در اثر مواجهه با موادی مثل حلال های آلی مثل استایرن و تولوئن دیده می‌شود که ممکن است یک طرفه باشد.

تریكروماتیسم، دیكروماتیسم مونوكروماتیسم وكوررنگی از مشكلات ناشی از دید رنگ است. غربالگری شامل لوحه های سودوایزوكروماتیك، لوحه های واگونر اچ آر آر، پانل D-15  فارنسورث، آزمون 16 رنگ گود-لیت و آزمون 100 رنگ فارنسورث-مانسل و نیز آزمون ایشیهارا  است.

 میدان بینایی

چشم نرمال در حالت ثابت قادر به دیدن یك محرك بینایی در منطقه ای به وسعت 60 درجه از بالا، 70 درجه از پایین، 95 درجه سمت تم ورال و 60 درجه سمت نازال است. كل میدان دید افقی تا 190 درجه گسترش دارد. برای داشتن میدان بینایی کامل نیاز به دید دوچشمی وجود دارد که دید استرپوسکوپیک ایجاد می‌کند. اشخاصی كه دید تك چشمی دارند، هم میدان بینایی كاهش یافته دارند و هم این كه همپوشانی دوچشمی برای جبران نقطة كور ندارند، در نتیجه در  میدان بینایی شان یك اسكوتومای مطلق وجود دارد.

معاینات میدان بینایی عبارتند از:

-تست confrontation برای ارزیابی میدان دید محیطی

-چارت های آمسلر برای میدان دید مركزی

همچنین تستهای میدان بینایی را می توان به صورت اتوماتیك با دستگاههایی مانند تحلیلگرِ میدان دید فریدمن در زمانی بسیار كوتاهتر انجام داد.

بینایی سنجی

استاندارد های بینایی در مشاغل مختلف

لازم است بدانید که استانداردهای بینایی برای مشاغل خاصی ایجاد شده اند تا كارگران مهارتهای بینایی لازم برای انجام وظایفشان را به شكلی ایمن و كارا داشته باشند. در محیط كار، استانداردهای بینایی باید به صورت د ستورالعمل بررسی شوند، نه محدوده های مطلق.

اغلب، هنگامی كه فردی به حد نصاب لازم برای شغل موردنظر نمی رسد، تغییر در اصلاح عیوب انكساری تنها كاری است كه باید انجام شود. زمانی كه كارگری نتواند استاندارد بینایی لازم برای شغل را به دست آورد، باید تعیین كرد كه آیا او میتواند با كمك، كارش را به انجام برساند.

استاندارد تیزبینی نباید طوری تنظیم شود كه كاملا محدودكننده باشد. پیش از برقراری استاندارد بینایی لازم است اندازة جزئیات بصری، فواصل كاری، نیاز به سرعت و دقت و عواقب اشتباه در یك شغل بررسی و ارزیابی شوند.

در یك محیط كار ممكن است برخی كاركنان نیاز به تیزبینی بهتری داشته باشند، مثلاً بازرس نهایی یك محصول باید تیزبینی بالاتری نسبت سایر كاركنان داشته باشد، چون آخرین فردی است كه محصول را كنترل می كند. به طور طبیعی فاصله task از مشاهده كننده و اندازه جز task بر اندازه تصویر شبكیه و تیزبینی لازم برای دیدن آن مؤثرند. فاصلة task میزان تطابق و میزان خطای انكساری اصلاح نشده را كه برای آن شغل قابل تحمل است، تعیین می كند.

فواصل كاری معمولاً به دور (بیش از 2 متر) مانند خلبانی و رانندگی، متوسط تا نزدیك (30 سانتی متر تا 2 متر) مانند منشی گری، كار با كامپیوتر و تراشكاری و بسیار نزدیك (كمتر از 30 سانتیمتر) مانند خیاطی، مونتاژ و تعمیر ساعت تقسیم می‌شود.

داشتن دید دور نرمال برای برخی مشاغل از قبیل خلبانی و رانندگی وساین نقلیة عمومی و سنگین ضروری است. برخی مشاغل نیز نیاز به دید نزدیك نرمال دارند، مانند خیاطی، مونتاژ قطعات الكترونیك و غیره توانایی دیدن در نور كم نیز در برخی مشاغل از جمله رانندگی، خلبانی، كار در اتاق تاریك عكاسی ضروری است.

توانایی تعیین عمق یك شیء نسبت به شیء دیگر، اغلب برای انجام مناسب كار لا زم است. هنگام ارزیابی شغلی از نظر نیاز به استاندارد دید دوچشمی در نظر گرفتن مسائل مربوط به ایمنی و عواقب ناشی از اشتباه اهمیت دارند.

مثلاً مشاغلی مانند رانندگی، جراحی، دندانپزشكی، خیاطی، كار با میكروسكوپ دوچشمی، رانندگی لیفتراك و جرثقیل، خلبانی، برخی رشته های ورزشی مانند بسكتبال نیاز به دید دوچشمی دارند. استاندارد دید رنگ سخت گیرانه بیشترین احتمال را دارد كه فردی را نامناسب برای كاری تشخیص دهد .

همان طور كه بیان شد میزان اختلال دید رنگ در افرادمختلف تفاوت زیادی دارد اگرچه حتی دی كرومات ها نیز تا حدی توانایی افتراق رنگ را دارند. پیش از تعیین استاندارد برای هر شغل طبیعت كار و عواقب خطا باید سنجیده شود حتی گاهی لازم می شود كه آزمون دید رنگ به صورت عملی روی فرد انجام شود. (مثلاً از یك برقكار خواسته شود سیمهای رنگی را به هم متصل كند.

بخش پایانی

مرکز طب کار سلامت سام پارس، با افتخار تمامی خدمات مرتبط با سلامت شغلی را به شما عزیزان ارائه می‌دهد. ما با بهره‌ گیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص، مجموعه‌ای کامل از آزمایشات و معاینات پزشکی را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

خدمات ما شامل انواع آزمایشات بالینی، معاینات فیزیکی و تخصصی و همچنین بینایی‌ سنجی حرفه‌ای می‌باشد. در مرکز سلامت سام پارس، هدف ما تأمین سلامت و رفاه شغلی شماست. با اطمینان کامل، سلامت خود را به ما بسپارید و از خدمات بی‌نظیر ما بهره‌مند شوید.