غربالگری سرطان
غربالگری سرطان ازرایج ترین و بهترین راه هایتشخیصاینبیماریست کهاز آندر سرتاسردنیااستفاده میشود. غربالگری نوعیآزمایش استکه پیش از بروزعلائم بیماری، سرطان و نوع آن را تشخیص میدهد. از این راه برای پیشگیری و تشخیص زود هنگام سرطان استفاده میشود.
فواید غربالگری سرطان
-انجام غربالگری به شما اطمینان میدهد کهنتیجه درست و اطمینان بخش است.
-به شما این امکان را میدهد تا زودتر به وجود بیماری خود پی برده و آنرا قبل از صدمه دیدن دیگر ارگان ها درمان کنید.
-تشخیص زودتر ممکن است به این معنا باشد کهبرای درمان بیماری وقت و هزینه کمتری صرف خواهید کرد.
-تشخیص زودتر برابر است با یقای بیشتر.
-مزایای بالقوه بیشتری نسبت یه مضرات دارد.
غربالگری سرطان پروستات
در غربالگری سرطان پروستات میزان (Prostate Specifid Antigen) PSA که درخون بیمار وجود دارد اندازه گرفته میشود. مشخصا مردانیکه پروستات آنها مشکل دارد PSA خون درآنها افزایش میابد.البته لازم بهذکر است تنها دراین بیماری PSA افزایش پیدا نمیکند و در بیماریهای دیگری نیزممکن است اینافزایش وجود داشته باشد.
واحدیکه باآن PSA خون اندازه گیری میشود نانوگرم درمیلی لیتر میباشد.حساسیت تست PSA بهقدری زیاد است که برای مثال PSA بالای بیست نشان میدهد شخص دارای تومور سرطانی پیشرفته است.
تقریبا حدود سن پنجاه سالگی برای شروع کردن غربالگری سرطان پروستات مناسب میباشد. اما افرادیکه بستگان نزدیکشان مثل برادر ، پدر یا حتی فرزندشان دچار اینبیماری شده اند بایستی حدودا دوازده سال قبلاز رسیدن به پنجاه سالگی غربالگری سرطان پروستات خود را آغاز کنند. محققان اخیرا به اینموضوع دست یافتند سابقه خانوادگی شخص اصل مهمی درخطر دچار شدن فرد بهاین بیماری و تعیین زمانی مناسب برای انجام غربالگری سرطان پروستات میباشد.
غربالگری سرطان رحم
انجام غربالگری سرطان رحم هنگامی که هیچ علائمی از بیماری وجود نداشته باشد به تشخیص سرطان رحم کمک میکند و علاوه بر پیشگیری از این بیماری می توان طول عمر بیماران را نیز افزایش داد.
انجام تست پاپ اسمیر در غربالگری سرطان رحم و در سنین ۲۰ تا ۶۵ سالگی باعث کاهش مرگ و میر ناشی از این سرطان میشود. در این تست به بررسی میکروسکوپی و آزمایشگاهی سلول های رحم، تشخیص تغییرات در سلول ها و نمونه گیری سلول های واژن دهانه رحم میپردازند و هرگونه سلول غیرطبیعی و مشکوک زیر میکروسکوپ تشخیص داده میشود. در صورت مثبت بودن نتیجه این آزمایش می توان تست HPV را در کنار آن انجام داد. تکرار این آزمایش می تواند هر سه سال یکبار صورت گیرد.
تست HPV یکی دیگر از روشهای غربالگری است. ویروس پاپیلوما یا همان زگیل تناسلی که بیش از ۱۰۰ نوع مختلف دارد، با برقراری رابطه جنسی به افراد دیگر میتواند منتقل شود. در این تست وجود یا عدم وجود ویروس پاپیلوما در رحم بررسی میشود. شیوع این ویروس در زمان باروری بیشتر است. این عفونت در صورتی که درمان نشود خطرآفرین شده و تبدیل به ضایعه بدخیم میشود.
اگر از سن ۲۱ سالگی غربالگری کنید، می توانید با آزمایش پاپ اسمیر شروع کنید و برای بررسی ویروس هیوماپاپیلوما، میتوان از سن ۲۵ سالگی به بعد اقدام کرد. همچنین اگر فردی تا سن ۶۵ سالگی به سرطان رحم مبتلا نشده باشد، دیگر احتیاجی به غربالگری نیست.
غربالگری سرطان سینه
انجام غربالگری سرطان سینه جزو مهمترین غربالگریها به شمار می رود که بویژه برای زنان بالاتراز ۴۰ سال توصیه می شود . پزشک برای موارد جزیی غیر ضروری کهنیاز به بهبود دارند، یکسری درمانهایی را توصیه کند. درصورت مشاهده ضایعه و توده مشکوک بهسرطان، برای بررسی بیشتراز آزمایشات کاملتری مثل ام آر آی و سونوگرافی و نمونه برداری استفاده میشود. بهتر است از سن ۲۰ سالگی بهبعد، سالی ۱ تا ۲ بار بعداز اتمام دوره ی قاعدگی جهت انجام تست های غربال گری مانند معاینات اقدام شود و با انجام ماموگرافی نیز افراد بالای ۴۰ سال باید مورد ارزیابی قرار گیرند.
تشخیص زودهنگام سرطان تیروئید
اگر شما در گردن خود احساس کردید که تورم و برآمدگی اتفاق افتاده حتما حتما به پزشک غد مراجعه نمائید. آزمایش خون یا سونوگرافی تیروئید اغلب میتواند تغییراتی را در تیروئید پیدا کند، اما این آزمایشها بهعنوان آزمایشهای غربالگری سرطان تیروئید توصیه نمیشوند، مگر اینکه فرد در معرض خطر بیشتری باشد، مانند داشتن سابقه خانوادگی سرطان تیروئید هیچ آزمایش غربالگری توصیه شده ای برای تشخیص زودهنگام سرطان تیروئید برای افراد در معرض خطر متوسط وجود ندارد.
تشخیص سریع سرطان ریه
سرطان ریه عامل اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان است. با وجود اینکه پیشگیری و ترویج ترک سیگار نسبت به غربالگری سرطان، تاثیر بسیار بیشتری در کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را دارد، با این وجود غربالگری سرطان ریه به وسیله سیتیاسکن با دوز پایین، میتواند به میزان قابل توجهی میزان مرگ و میر ناشی از سرطان ریه را کاهش دهد.
روشهای دیگر غربالگری سرطان ریه، عکس رادیوگرافی قفسهی سینه و آزمایش سلولی خلط میباشند. البته درمواردی که علامتی وجود ندارد اما فرد در معرض خطر سرطان ریه است، سیتیاسکن با دوز پایین پیشنهاد میشود.
سیتیاسکن با دوز پایین برای افراد ۵۵ و ۸۰ ساله که در حال مصرف دخانیات میباشند یا سابقه مصرف دخانیات طی ۱۵ سال اخیر یا سابقه مصرف سنگین دخانیات را دارند توصیه میشود.
غربالگری سرطان روده بزرگ
آزمایشهای غربالگری متعددی برای تشخیص سرطان کولورکتال وجود دارد. اولین قدم تشخیصی سرطان کولورکتال، آزمایشهای مدفوعی شامل آزمایش تشخیص خون مخفی در مدفوع و آزمایشهای بررسی جهشهای مولکولی DNA در مدفوع هستند.
روش دیگر غربالگری سرطان روده انجام کولونوسکوپی است. در کولونوسکوپی امکان شناسایی و همچنین نمونه برداری از پولیپ و ضایعات درون رودهی بزرگ میباشد. بیشتر موارد سرطان کولون و رکتوم در سنین بالاتر از ۵۰ سال رخ میدهد و شیوع آن با افزایش سن بیشتر میشود.
به علت همین موضوع توصیه شده کسانی که خطر ابتلا به سرطان روده در آنها وجود دارد و سن آنها ۵۰ سال به بالا میباشد باید حتما کولونوسکوپی شوند و در صورتی که نتایج کولونوسکوپی آنها طبیعی باشد هر ۱۰ سال یک بار باید این آزمایش را تکرار کنند.
در صورتیکه در بستگان درجه یک در سنین ۶۰ سالگی سرطان روده تشخیص داده شود، غربالگری با کولونوسکوپی در ۴۰ سالگی، شروع شده و هر ۵ سال تکرار میشود. اگر بیمار رضایت نداشته باشد آزمایش خون مخفی مدفوع باید سالانه تکرار شود.
تشخیص سرطان مری
جهت تشخیص و غربالگری سرطان مری پزشک متخصص علائم بیمار و همچنین سوابق بیمار خود را بررسی کرده و بیمار را کامل معاینه میکند. درصورتیکه انجام آزمایش خون یا عکس برداری لازم باشد آنها را نیز انجام میدهد.
پرتونگاری باریم مری: جهت انجام این آزمایش شخص مبتلا به تومور سرطانی مری باید حتما باریم مایع بنوشد طوریکه این باریم تمامی سطح مری را بپوشاند، علت مصرف باریم مایع این میباشد که، باریم کمک میکند تقریبا تمامی سطح مری در تصویر برداری ایکس قابل مشاهده و تشخیص سرطان مری راحت تر باشد.
آندوسکوپی مری: پزشک متخصص در این آزمایش آندوسکوپ که لوله ای تقریبا سبک و نازک میباشد را از طریق گلو به مری وارد میکند. بعد وارد کردن آندوسکوپ از طریق امواج ماورای صوتی اطلاعاتی راجب بافت مری و همچنین میزان درگیری بافتهای اطراف به تومور سرطانی، بدست می آورد.
بیوپسی یا همان نمونه برداری مری: هنگام آندوسکوپی، پزشک قسمتی از بافت مری را جهت مطالعه و بررسی بیشتر، زیر میکروسکوپ نمونه برداری میکند.
اسکن توموگرافی CTC، اسکن توموگرافی انتشار پوزیترون PETو لاپاراسکوپی نیز آزمایشهایی میباشند که به منظور تشخیص تومور سرطانی خارج از مری مورد استفاده قرار میگیرند.
غربالگری سرطان معده
انجام غربالگری سرطان معده معمولا با دو روش اصلی است: آندوسکوپی فوقانی و تصویربرداری با ماده حاجب
آندوسکوپی فوقانی: در اندوسکوپی فوقانی امکان مشاهده مستقیم مخاط معده و نمونه برداری وجود دارد. با این کار، میتوان ضایعات پیشسرطانی مانند «آتروفی معده»، «متاپلازی رودهای» یا «دیسپلازی معده» را شناسایی کرد. این روش تهاجمیتر است و هزینه بالاتری دارد، اما نسبت به سایر روشها دقت آن برای شناسایی انواعی از ضایعات بیشتر است.
رادیوگرافی با ماده حاجب: تصویربرداری با ماده حاجب دوگانه میتواند زخمهای بدخیم معده و بعضی سرطانهای زودرس معده را شناسایی کند. البته دقت آن نسبت به آندوسکوپی پایینتر است و ممکن است تا ۵۰ درصد سرطانها را نتواند شناسایی کند. این روش در سرطانهای ابتدایی و اولیه باز هم ضعیفتر است و شاید بتواند فقط ۱۰-۱۵ درصد موارد را شناسایی کند. البته در یک حالت ممکن است دقت این روش از آندوسکوپی بیشتر باشد: لینیتیس پلاستیکا (معده بطری چرمی). در این حالت ضایعه خاصی در آندوسکوپی معده دیده نمیشود، اما معده قابلیت اتساع و باز شدن خود را از دست میدهد و اصطلاحا به حالت چرمی در میآید.
سخن آخر
فراموش نکنید “امیدواری از سرطان قوی تر است…“
