سرطان پوست و علل شغلی آن
سرطان پوست یکی از انواع بیماریهای پوستی است و زمانی اتفاق میافتد که چیزی مانند قرار گرفتن در معرض نور ماوراء بنفش، نحوه رشد سلولهای پوست شما را تغییر دهد. علائم شامل برجستگیها، لکههای جدید، تغییر در اندازه، شکل یا رنگ پوست است. اکثر سرطانهای پوست اگر زود تشخیص داده شوند قابل درمان هستند. درمانها شامل جراحی، کرایوتراپی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. در ادامه به تشریح کامل سرطان پوست، علائم و راههای درمان آن میپردازیم.
سرطان پوست چیست؟
سرطان پوست یک بیماری است که شامل رشد سلولهای غیر طبیعی در بافتهای پوست میشود. به طور معمول، زمانی که سلولهای پوست پیر میشوند و میمیرند، سلولهای جدید برای جایگزینی آنها تشکیل میشوند. وقتی این فرآیند آنطور که باید کار نکند سلولها سریعتر رشد میکنند. این سلولها ممکن است غیرسرطانی (خوشخیم) باشند که گسترش نمییابند و آسیبی نمیزنند. یا ممکن است سرطانی باشند. اگر سرطان پوست زود تشخیص داده نشود، میتواند به بافت مجاور یا سایر نواحی بدن شما سرایت کند.
انواع سرطان پوست
سه نوع اصلی سرطان پوست وجود دارد:
– کارسینوم سلول بازال
– کارسینوم سلول سنگفرشی
– ملانوما
کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول بازال (BCCs) رشد غیر طبیعی و کنترل نشدهای است که از سلولهای پایه پوست در خارجیترین لایه پوست (اپیدرم) ایجاد میشود. این سرطانها اغلب در نواحی پوستی که معمولاً در معرض نور خورشید هستند، به ویژه صورت، گوشها، گردن، پوست سر، شانهها و پشت ایجاد میشوند.
بیشتر BCC ها در اثر ترکیبی از قرار گرفتن در معرض نور متناوب، شدید و قرار گرفتن در معرض تجمعی و طولانی مدت در برابر اشعه UV خورشید ایجاد میشوند. اگر BCC ها به موقع تشخیص داده و درمان نشوند، گسترش مییابند و در موارد بسیار نادر میتوانند کشنده باشند.
کارسینوم سلول سنگفرشی
کارسینوم سلول سنگفرشی (SCC) رشد کنترل نشده سلولهای غیرطبیعی است. این سلولهای سنگفرشی در بیرونیترین لایه پوست (اپیدرم) ایجاد میشود. SCC ها در نواحی در معرض آفتاب مانند گوشها، صورت، پوست سر، گردن و دستها رایج هستند.
این بخشها مکانهایی هستند که پوست اغلب نشانههایی از آسیب ناشی از نور خورشید، از جمله چین و چروک و لکههای پیری را نشان میدهد. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید باعث ایجاد اکثر SCC ها میشود. SCC دومین شکل شایع سرطان پوست است.
ملانوما
ملانوما سرطانی است که از ملانوسیتها، سلولهای پوستی که رنگدانه ملانین تولید میکنند، ایجاد میشود که به پوست رنگ میدهد. ملانومها اغلب شبیه خالها هستند و گاهی اوقات ممکن است از آنها ایجاد شوند. آنها میتوانند در هر ناحیهای از بدن ظاهر شوند، حتی در مناطقی که معمولاً در معرض نور خورشید نیستند.
ملانوما اغلب در اثر قرار گرفتن در معرض شدید و متناوب خورشید که منجر به آفتاب سوختگی میشود، ایجاد میشود. ملانوم خطرناکترین در بین سه نوع شایع سرطان پوست است. ملانوما در صورت تشخیص و درمان زود هنگام قابل درمان است.
علائم سرطان پوست
در حالت کلی شایعترین علامت هشدار دهنده، تغییر روی پوست شما است. علائم عبارتند از:
– خال جدید یا خالی که اندازه، شکل یا رنگ آن تغییر میکند یا خونریزی میکند.
– لکه یا برآمدگی صاف، صورتی/قرمز یا قهوهای رنگ.
– نواحی روی پوست شما که شبیه جای زخم هستند.
– زخمهایی که پوسته پوسته به نظر میرسند، در وسط فرورفتگی دارند یا اغلب خونریزی میکنند.
– زخمی که خوب نمیشود یا خوب میشود اما دوباره عود میکند.
علائم کارسینوم سلول بازال
کارسینوم سلول بازال در قسمتهایی از بدن مانند صورت یا گردن ایجاد میشود. این قسمتها عمدتا در معرض نور خورشید قرار دارند. ازجمله علائم کارسینوم سلول بازال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
– برآمدگی مومی شکل
– ضایعهای مسطح، گوشتی
– خونریزی یا زخم دلمهای
علائم کارسینوم سلول سنگفرشی
کارسینوم سلول سنگفرشی در قسمتهایی مانند: صورت، گردن، دستها و گوشها که در معرض آفتاب قرار دارند ایجاد میشوند. عموما افراد تیره پوست بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند. که اغلب در معرض نور خورشید نیستند. کارسینوم سلول سنگفرشی ممکن است به صورت زیر ظاهر شود:
– یک ندول سفت و قرمز
– یک ضایعه صاف با سطح پوسته پوسته شده
علائم ملانوما
ملانوما میتواند در هر بخشی از بدن حتی قسمتهایی که در معرض نور خورشید قرار نداشتهاند نیز ایجاد شود. این نوع سرطان پوست در هر رنگ پوستی میتواند ایجاد شود. علائم ملانوما عبارتند از:
– یک لکه قهوهای بزرگ با لکههای تیرهتر
– خال که تغییر رنگ، اندازه یا احساس درد و خونریزی دارد
– یک ضایعه کوچک با حاشیه نامنظم به رنگ قرمز، صورتی، سفید، آبی یا سیاه
– ضایعه دردناک همراه با خارش یا سوزش
سلولهای دخیل در سرطان پوست
سرطان پوست در لایه بالایی پوست شما – اپیدرم – شروع میشود. اپیدرم یک لایه نازک است که پوششی محافظ از سلولهای پوستی که بدن شما به طور مداوم میریزد را فراهم میکند. اپیدرم شامل سه نوع سلول اصلی است:
• برخی سلول ها یعنی سلولهای سنگفرشی درست زیر سطح بیرونی قرار دارند و به عنوان پوشش داخلی پوست عمل میکنند.
• در درجه بعدی سلولهای پایه، که سلولهای پوستی جدید تولید میکنند، در زیر سلولهای سنگفرشی قرار دارند.
• ملانوسیتها – که ملانین، رنگدانهای که به پوست رنگ طبیعی میدهد، تولید میکنند – در قسمت پایین اپیدرم شما قرار دارند. لازم به ذکر است که ملانوسیتها زمانی که زیر نور خورشید هستید ملانین بیشتری تولید میکنند تا به محافظت از لایه های عمیق تر پوست کمک کنند.
تشخیص سرطان پوست
اولین سوال یک متخصص پوست از شما میتواند این باشد که متوجه تغییراتی در خالها، کک و مک یا سایر لکههای پوستی شدهاید، یا اینکه متوجه رشد جدید پوست شدهاید. سپس تمام پوست شما از جمله پوست سر، گوشها، کف دستها، کف پاها، بین انگشتان پا و سایر قسمتها را بررسی میکنند.
چه آزمایشاتی برای تشخیص سرطان پوست انجام خواهد شد؟
اگر پزشک شما مشکوک به سرطان باشد، ممکن است بیوپسی را انجام دهد. در بیوپسی، نمونهای از بافت برداشته و به آزمایشگاه فرستاده میشود تا آسیبشناس آن را زیر میکروسکوپ بررسی میکند. متخصص پوست به شما میگوید که آیا ضایعه پوستی شما سرطان پوست است، نوع آن چیست و درباره گزینههای درمانی صحبت خواهد کرد.
عوامل خطر
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش دهند عبارتند از:
پوست روشن: هر کسی، صرف نظر از رنگ پوست، ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود. با این حال، داشتن رنگدانه (ملانین) کمتر در پوست شما محافظت کمتری در برابر اشعههای مضر UV ایجاد میکند. احتمال ابتلا در این افراد بسیار بیشتر از افرادی است که پوست تیرهتری دارند.
سابقه آفتاب سوختگی: داشتن یک یا چند آفتاب سوختگی تاول دار در دوران کودکی یا نوجوانی، خطر ابتلا به سرطان پوست را در بزرگسالی افزایش میدهد. آفتاب سوختگی در بزرگسالی نیز یک عامل خطر است.
قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید: هر فردی که زمان زیادی را زیر نور خورشید میگذراند ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود، به خصوص اگر پوست با کرم ضد آفتاب یا لباس محافظت نشود.
آب و هوای آفتابی یا مرتفع: افرادی که در آب و هوای آفتابی و گرم زندگی میکنند نسبت به افرادی که در آب و هوای سردتر زندگی میکنند در معرض نور خورشید بیشتری قرار دارند.
خالها: افرادی که دارای خالهای زیاد یا خالهای غیرطبیعی به نام خالهای دیسپلاستیک هستند در معرض خطر ابتلا به سرطان پوست هستند. این خالهای غیرطبیعی – که نامنظم به نظر میرسند و عموماً بزرگتر از خالهای معمولی هستند – بیشتر از سایرین احتمال سرطانی شدن دارند. اگر سابقه خالهای غیرطبیعی دارید، به طور مرتب آنها را برای مشاهده تغییرات مشاهده کنید.
سابقه خانوادگی سرطان پوست: اگر یکی از والدین، خواهر یا برادر شما سرطان پوست داشته باشد، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهید.
یک سیستم ایمنی ضعیف: افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند بیشتر در معرض خطر ابتلا هستند. این شامل افراد مبتلا به HIV/AIDS و کسانی است که پس از پیوند عضو از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده میکنند.
قرار گرفتن در معرض تشعشع: افرادی که تحت پرتو درمانی برای بیماریهای پوستی مانند اگزما و آکنه قرار گرفتهاند، ممکن است خطر ابتلا، به ویژه کارسینوم سلول بازال را افزایش دهند.
روشهای درمان سرطان پوست
درمان بستگی به مرحله سرطان دارد. گاهی اوقات، بیوپسی به تنهایی میتواند تمام بافت سرطانی را در صورتی که کوچک و محدود به سطح پوست شما باشد، از بین ببرد. سایر درمانهای رایج که به تنهایی یا ترکیبی استفاده میشوند عبارتند از:
– کرایوتراپی: متخصص پوست شما از نیتروژن مایع برای منجمد کردن سرطان پوست استفاده میکند. سلولهای مرده پس از درمان از بین میروند.
– جراحی برداشتن: متخصص پوست شما تومور و برخی از پوست سالم اطراف را برمیدارد تا مطمئن شود که تمام سرطان از بین رفته است.
– جراحی Mohs: متخصص پوست شما فقط بافتهای بیمار را برمیدارد و تا حد امکان بافت طبیعی اطراف را ذخیره میکند. پزشکان از این برای درمان سرطانهای سلول پایه، سلول سنگفرشی و گاهی اوقات سایر سرطانهای پوست که در نزدیکی نواحی حساس یا مهم زیبایی مانند پلکها، گوشها، لبها، پیشانی، پوست سر، انگشتان دست یا ناحیه تناسلی ایجاد میشوند، استفاده میکنند.
– کورتاژ و الکترودیکاسیون: متخصص پوست شما از ابزاری با لبههای تیز و حلقهدار برای حذف سلولهای سرطانی هنگام خراشیدن تومور استفاده میکند. سپس از یک سوزن الکتریکی برای از بین بردن سلولهای سرطانی باقی مانده استفاده میکنند. متخصصان اغلب از این برای درمان سرطان سلولهای بازال و سلول سنگفرشی و تومورهای پیش سرطانی پوست استفاده میکنند.
– شیمی درمانی: متخصص پوست یا انکولوژیست شما از داروها برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده میکند. داروهای ضد سرطان را میتوان مستقیماً روی پوست (شیمیدرمانی موضعی) استفاده کرد. اگر محدود به لایه بالایی پوست شما باشد یا از طریق قرصها یا تزریق IV در صورتی که سرطان به سایر قسمتهای بدن شما سرایت کرده باشد، ارائه میشود.
– ایمونوتراپی: انکولوژیست شما داروهایی را برای آموزش سیستم ایمنی بدن برای کشتن سلولهای سرطانی به شما میدهد.
– پرتودرمانی: انکولوژیست از پرتوهای قوی برای کشتن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد و تقسیم آنها استفاده میکند.
– فتودینامیک تراپی: پزشک شما پوست را با دارو میپوشاند که با نور فلورسنت آبی یا قرمز فعال میشود. این درمان سلولهای پیش سرطانی را از بین میبرد در حالی که سلولهای طبیعی را به حال خود رها میکند.
پیشگیری از ابتلا به سرطان پوست
میتوانیم از سرطان پوست در بیشتر موارد پیشگیری کنیم. اشعه ماوراء بنفش خورشید به پوست شما آسیب میرساند و به مرور زمان ممکن است منجر به سرطان پوست شود. از جمله راههای محافظت از خود در برابر سرطان پوست عبارتند از:
– استفاده از کرمهای ضد آفتاب با SPF 30 یا بالاتر
– خرید و استفاده از عینک آفتابی که هر دو نوع اشعه UV – اشعه UVA و UVB را مسدود میکنند
– استفاده از کلاههای لبهدار
– از پیراهن و شلوار آستین بلند استفاده کنید
– استفاده از بالم لب
– بررسی منظم تمام پوست
علل شغلی سرطان پوست
حداقل یک سوم از زمان ما به عنوان بزرگسال در محل کار میگذرد، و حتی اگر اضافه کاری و رفت و آمد را در نظر بگیریم، حتی بیشتر از آن را میگذرانیم، این امر محل کار را به بخش بزرگی از نحوه زندگی ما تبدیل میکند. سرطان شغلی زمانی رخ میدهد که متخصصان در محل کار در معرض مواد خاصی یا ترکیبی از این مواد قرار میگیرند. این اغلب به دلیل اطلاعات نادرست در مورد خطرات سلامتی ایجاد میشود که باعث قرار گرفتن سهوی بیشتر در معرض این مواد میشود.
در طول دو قرن گذشته، سرطانهای پوست ناشی از علل شغلی به ویژه به دلیل قرار گرفتن در معرض مواد سرطانزا شیمیایی بسیار افزایش یافته است. سرطان پوست به دلیل شغل شایعتر از آن چیزی است که به طور کلی شناخته شده است، اگرچه برآورد دقیق شیوع آن دشوار است. عوامل سرطان زا برای پوست عبارتند از: –
– هیدروکربنهای چند حلقهای (مانند: قطران زغال سنگ، روغن شیل یا روغنهای معدنی)
– آرسنیک (تولید آفت کش، غوطه ور شدن گوسفند، ذوب مس، سرب یا روی)
– پرتوهای یونیزان (مانند اشعه ایکس در رادیولوژی)
– تابش فرابنفش خورشیدی
مشاغلی که بیشتراحتمال سرطان پوست در شاغلین آن وجود دارند عبارتند از: کشاورزان، باغبانها، کارگران ساختمان، ارماتوربندها، پلیسهای راهنمایی و رانندگی، پارکبانان، ناجیان غریق استخرهای روباز، مرزبانان، ورزشکاران بیرون سالن مثلا فوتبالیستها و…
بدن یکی از محافظترین عناصر بدن انسان است. این محافظت از طریق پوست انجام میشود، اما در برابر تابشهای مضر نور خورشید، ما با خطراتی مانند سرطان پوست مواجه هستیم. سرطان پوست یکی از پررایجترین انواع سرطان است که میتواند با پیشگیری و اقدامات مناسب کنترل شود.
سرطان پوست و تغییرات آن در ظاهرپوست شما :
علائم زودرس سرطان پوست ممکن است شامل تغییرات در رنگ، اندازه و شکل ککها و لکههای پوستی باشد. استفاده از کرمهای ضدآفتاب با SPF مناسب و استفاده از پوشاک محافظتی میتواند از تأثیرات نور خورشید جلوگیری کند. همچنین، بررسی منظم پوست و مراجعه به پزشک در صورت وجود لکههای غیرمعمول از اهمیت بالایی برخوردار است.
پیشگیری از سرطان پوست با استفاده از کرم های ضد آفتاب:
پیشگیری از سرطان پوست از طریق حفاظت از پوست در برابر تابشهای مضر نور خورشید و مراقبتهای روزانه، میتواند به ارتقای سلامت پوست و پیشگیری از بروز سرطان پوست کمک کند.
برای پیشگیری از سرطان پوست، استفاده از کرمهای ضدآفتاب با SPF مناسب و انتخاب لباسهای محافظتی در برابر نور خورشید از اهمیت فراوانی برخوردارند. همچنین، بررسی دورهای پوست و اگر هرگونه تغییر غیرطبیعی را مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. این اقدامات میتواند به مراتب در پیشگیری از این نوع سرطان مؤثر باشد.
اهمیت تشخیص به موقع سرطان پوست:
اگر سرطان پوست به موقع تشخیص داده شود، درمانهای مختلفی مانند جراحی، درمانهای تابشی یا دارویی ممکن است موثر باشند. اما پیشگیری و اقدامات مراقبتی بهتر است تا این نوع سرطان جلوگیری شود یا در مراحل زودرس تشخیص داده شود و از پیشرفت بیشتر جلوگیری کند.
محافظت از پوست نیازمند توجه به چه نکاتی است؟
یکی از موارد حیاتی برای پیشگیری از سرطان پوست، مراقبت از پوست و حفظ سلامت آن است. این موارد میتوانند به شما کمک کنند تا از خطر سرطان پوست کاسته و سلامتی پوست خود را حفظ کنید:
- استفاده منظم از کرمهای ضدآفتاب: استفاده از کرمهای ضدآفتاب با SPF مناسب و بازسازی آن هر دو ساعت یکبار، به ویژه در زمانهای تابستان و هنگامی که در فضای باز هستید، از تأثیرات مضر نور خورشید جلوگیری میکند.
- پوشاندن بخشهای بدن: استفاده از لباسهای مناسب و پوشیدن کلاه، عینک آفتابی و لباسهایی با بافت محافظتی، مانع از تابش مستقیم نور خورشید بر روی پوست میشود.
- بازرسی و بررسی پوست: بررسی منظم پوست برای کشف زودرس هرگونه تغییر در رنگ، شکل و اندازه ککها و لکههای پوستی، میتواند کمک کند تا هرگونه نقص و علائمی از سرطان پوست زودتر تشخیص داده شود.
- اجتناب از افراط در تابش نور خورشید: تلاش برای اجتناب از تابش نور خورشید در ساعات پرتابش آن (معمولاً از ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر) میتواند از خطرات سرطان پوست کاسته و پوست را حفظ کند.
- تغذیه سالم و غنی از آنتیاکسیدانها: تغذیه مناسب با مصرف مواد غذایی غنی از آنتیاکسیدانها میتواند به سلامتی پوست کمک کرده و از داشتن یک پوست سالم و مقاوم در برابر آسیبهای بیرونی کمک کند.
سرطان پوست امری نگران کننده اما قابل درمان!
ناراحتی و نگرانی از سرطان پوست امری طبیعی است، زیرا این نوع سرطان میتواند بسیار مزاحم و نگرانکننده باشد. اما اطلاعات صحیح و آگاهی در مورد علایم، پیشگیری و درمان میتواند این نگرانی را کاهش دهد.
اهمیت بررسی و پیشگیری از سرطان پوست از طریق مراقبتهای منظم و استفاده از کرمهای ضدآفتاب، از اهمیت بسزایی برخوردار است. همچنین، درک از عوامل خطر و نکات پیشگیری میتواند افراد را ترغیب کند تا اقدامات لازم برای حفظ سلامت پوست خود انجام دهند.
در ضمن، مراجعه به پزشک در صورت وجود هرگونه تغییرات مشکوک در پوست یا علائم ناشی از سرطان پوست اهمیت دارد. تشخیص زودرس و درمان سرطان پوست میتواند تأثیر مثبت بر روند درمانی داشته باشد و ممکن است مشکل را بهبود ببخشد.
اطلاعات صحیح و آگاهی از روشهای پیشگیری و تشخیص زودرس میتواند افراد را در مقابل خطرات احتمالی سرطان پوست آگاهتر کند و از آنها در مراقبت از پوست و سلامتی آن حمایت کند.
سرطانهای پوست شغلی اغلب شبیه تومورهای پوستی هستند که در افراد غیر شغلی یافت می شوند، به عنوان مثال کارسینوم سلول بازال، کارسینوم سلول سنگفرشی و ملانوم بدخیم، اما برخی از ضایعات پیش بدخیم میتوانند خاصتر باشند و به منشا شغلی اشاره کنند، مانند کراتوز تار یا کراتوز آرسنیک. ما به این نتیجه رسیدیم که قرار گرفتن در معرض نور خورشید عامل خطر اصلی شغلی برای سرطان پوست است.
مرکز تخصصی سام پارس به عنوان یک مرکز طب کارمعتبر،ارائه دهنده خدمات متنوعی از جمله ارزیابی های پزشکی برای کارمندان، آموزشهای بهداشت حرفهای، مدیریت استرس و مشاورههای سلامت روانی می باشد. این مرکز به دنبال بهبود شرایط کاری، کاهش حوادث کاری و کاهش خطرات مرتبط با شغل میباشد.