آستیگماتیسم؛ علل، علائم و درمان

آستیگماتیسم؛ علل، علائم و درمان

آستیگماتیسم یا کژبینی به معنای غیر عادی بودن شکل قرنیه یا همان سطح چشم است. در چشم های عادی قرنیه به صورت توپ گرد است اما قرنیه هایی که دچار این مشکل هستند شبیه به شکل بیضی دیده می شوند. اثر این پدیده زمانی نمایان می شود که نور از چشم عبور می کند و بر شبکیه تمرکز نمی نکند و در نهایت تاری دید را به دنبال دارد‌. سوال بسیاری از افراد این است که آیا کژبینی درمان دارد؟ راهکارهایی برای بهبود شرایط افراد مبتلا به این بیماری وجود دارد؟ در ادامه به این موضوعات می پردازیم.

دلایل وعلائم آستیگماتیسم چیست؟

دو ساختار عدسی و قرنیه با سطوح خمیده مسئولیت منعکس کردن نور روی شبکیه را دارند. عدم سطوح صاف و دارا بودن شکل بیضی این دو ساختار سبب می شود تا پرتوها به صورت منظم خم نشوند و دو تصویر متفاوت را به وجود بیاورند. این تصاویر با یک دیگر ترکیب و در نهایت به تاری دید منجر می شوند. تاری دید در یکی از حالت های افقی، عمودی یا مورب رخ می دهد. این مشکل از زمان به دنیا آمدن فرد وجود دارد یا بر اثر صدمات وارد به چشم و جراحی ایجاد می شود.

شایع ترین علائم آستیگماتیسم شامل موارد زیر است اما با وجود این علائم به طور قاطع نمی توان در مورد وجود این مشکل نظر داد و باید به پزشک مراجعه شود.

– سردرد

– سوزش چشم

– خستگی چشم

– مشکل دید در شب

– دید تار یا تحریف دید

– دو بینی

 

انواع آستیگماتیسم

این بیماری دارای دو نوع تقسیم بندی است. نوع اول تقسیم بندی بر اساس محل منشا این مشکل (قرنیه و عدسی) است. این شکل از تقسیم بندی مهم ترین نوع است.

کژبینی عدسی: این مشکل در چشمانی رخ می دهد که عدسی بد شکل است.

کژبینی قرنیه: زمانی که قرنیه دچار انحنا و بی نظمی شود، این مشکل در قرنیه رخ می دهد.

نوع دوم تقسیم بندی آستیگماتیسم به مبنای محور دو خط کانونی مربوط می شود.

کژبینی منظم: در این نوع کژبینی مشکل در محورهای قائم است و خمیدگی قرنیه در یکی از جهت های افقی یا عمودی بیش تر از طرف دیگر است. این مورد به ۵ دسته تقسیم می‌ شود.

هایپرمتروپی ساده: هایپرمتروپ به معنای دوربین است. در کژبینی هایپرمتروپی ساده یک چشم بدون ایراد و چشم دیگر دوربین است.

هایپرمتروپی ترکیبی: در این نوع کژبینی منظم هر دو چشم دوربین هستند.

مخلوط: در کژبینی مخلوط چشمی دوربین و چشم دیگر نزدیک بین است.

مایوپی ساده: مایوپ به معنای نزدیک بین است. در این نوع یک چشم نزدیک بین و چشم دیگر سالم است‌.

مایوپی ترکیبی: در کژبینی مایوپی ترکیبی هر دو چشم نزدیک بین هستند.

کژبینی نامنظم: در کژبینی نامنظم قرنیه سطح صافی ندارد و دارای ناهمواری هایی است. همین امر باعث می شود تا درمان با عینک کمی سخت گردد. خوشبختانه این کژبینی شایع نیست و موارد کمی از کژبینی ها به این نوع برمی گردد.

تشخیص کژبینی

از آن جایی که علائم آستیگماتیسم به مرور زمان خود را نشان می دهند، فرد باید با مشاهده هر تغییری در بینایی خود به پزشک مراجعه کند. پزشک با استفاده از برخی روش ها و ابزارها قادر به تشخیص آستیگماتیسم است. برخی از این روش ها و ابزارها عبارتند از:

بینایی سنجی: در این روش فرد باید حروف کوچکی را از فاصله مشخصی بخواند. پزشک با این کار قدرت بینایی شما را می سنجد و نمره چشم آستیگمات را تعیین می کند.

توپوگرافی قرنیه: در توپوگرافی یک نقشه رنگی دقیقی ارائه می شود تا پزشک بتواند ساختار دقیق قرنیه را بررسی کند و وجود قوز قرنیه یا آب مروارید را تشخیص دهد.

کراتومتر: میزان خمیدگی قسمت قدامی قرنیه، اندازه گیری درجه آستیگمات چشم و ارزیابی زوایای مختلف قرنیه با استفاده از این ابزار انجام می شوند.  کراتومتر بعد از عمل جراحی نیز برای تعیین لنز مناسب توسط پزشکان استفاده می شود.

اتورفراکتور: اتورفراکتور دستگاهی است که نور را به چشم می تاباند و مقدار تغییر آن را هنگام بازتاب بررسی می کند. این ابزار برای وضوح بینایی کاربرد دارد و پزشک با استفاده از آن عینک یا لنز مناسب را تجویز می کند.

درمان آستیگماتیسم چیست؟

کژبینی قابل درمان است و می توان آن را اصلاح نمود. در صورتی که فرد به راهکارهای درمانی اقدام نکند امکان بروز موارد زیر وجود دارد:

تنبلی چشم، اختلالات در موارد دیگر مانند دوربینی و نزدیک بینی، تداوم سردرد، خستگی و کلافگی

برای درمان آستیگماتیسم  ( Astigmatism ) از عینک، لنز یا عمل جراحی استفاده می کنند. این که کدام یک از روش ها توسط پزشک به بیمار توصیه شود به شرایط و میزان کژبینی بستگی دارد. درمان آستیگماتیسم شامل موارد زیر است:

لنز: لنزها عینک و لنزهای تماسی را در بر می گیرند. استفاده از لنز و عینک باعث می شود تا نور به گونه ای بشکند که ایراد برطرف و تصاویر به خوبی روی شبکیه ظاهر شوند. در صورتی که فرد از لنزهای تماسی استفاده می کند باید اصول بهداشتی را رعایت کنند و آن‌ها را دائم روی چشمان خود قرار ندهد تا عفونتی در چشم ایجاد نشود.

اورتوکراتولوژی: در این روش نیز از لنزهای تماسی سخت استفاده می شود. این لنزها باید در شب و هنگام خواب روی چشم گذاشته شوند تا خمیدگی انحنای قرنیه را رفع کنند و در طول روز نیازی به استفاده از آن نیست. از آنجایی که دوام این روش یک روزه است، فردی که مشکل آستیگماتیسم را دارد باید هر شب این کار را انجام دهد.

تمرین های ورزشی برای چشم: با اینکه از نظر پزشکان هیچ راهی برای پیشگیری از این مشکل وجود ندارد و تمرین ها راه درمانی برای این مشکل نیستند اما برخی تمرینات می توانند به چشمان فرد بهبود ببخشند.

جراحی: پیش از انجام جراحی پزشک تمامی شرایط را می سنجد تا تشخیص دهد فرد قادر به عمل جراحی است یا خیر. در این جراحی با پرتو لیزر شکل منحنی های قرینه را تغییر می دهند تا عملکرد بینایی بهبود یابد و نیاز به عینک و لنزهای تماسی کاهش پیدا کند. البته در برخی موارد امکان بروز عوارضی مانند عفونت، زخم قرنیه، ترمیم نشدن مورد انتظار و خشکی چشم وجود دارد.

بخش پایانی

در دنیای پرشتاب امروز، سلامت کارکنان به عنوان یکی از ارزشمندترین سرمایه‌های هر سازمان شناخته می‌شود. مرکز طب کار سام پارس با ارائه خدمات تخصصی و جامع در حوزه طب کار، گامی بزرگ در راستای حفظ و ارتقای سلامت شغلی شما و کارکنانتان برمی‌دارد.