آزمایش طب کار شامل چیست؟

آزمایش طب کار اصطلاحی است که شاید به گوشتان خورده باشد. کسانی که بخواهند در شرکتی استخدام شوند باید در کنار انجام فرم های لازمه، آزمایشاتی هم انجام دهند که به این آزمایشات، آزمایش های طب کار می گویند. همچنین در شرکت ها به صورت دوره ای این کار انجام می گیرد. لازم به ذکر است که انجام این آزمایشات برای استخدام در شرکت ها، بر طبق ماده ۹۰ قانون تامین اجتماعی اجباری است. این آزمایشات به منظور بررسی سلامت روحی، اجتماعی و جسمی افراد انجام می گیرد. همچنین این آزمایشات سبب می شود که در صورت به وجود آمدن مشکلی برای افراد در کار، پزشک تشخیص دهد که این مشکل به خاطر کار او بوده است و این امر باعث تناسب شغلی افراد در کارشان می شود.

آزمایش طب کار شامل چه مواردی است؟

مواردی که این نوع آزمایش شامل آن ها می شود در ادامه ذکر شده است.

معاینات و ارزیابی اندام ها: در ابتدا ارزیابی اولیه از فرد صورت می گیرد و پزشک او را معاینه می کند و سوابق پزشکی خانوادگی فرد را جویا می شود. همچنین در برخی مشاغل مانند نیروی انتظامی و آتش نشانی و موارد دیگر، فرد باید از سلامت جسمی کامل برخوردار بوده و تست های مخصوص این کارها را انجام دهد.
آزمایش خون و ادرار (که شامل تست اعتیاد هم می شوند): در آزمایش ادرار معمولا تست اعتیاد انجام می گیرد. همچنین این آزمایش برای تشخیص بیماری های کلیوی، کبدی و دیابت هم به کار گرفته می شود.
آزمایش خون در بدو استخدام انجام می گیرد و مجدداً در چکاب های دوره‌ ای این آزمایش صورت می گیرد. با آزمایش خون می توان چربی خون، کلسترول و موارد دیگر را متوجه شد.
معاینات بینایی سنجی ( اپتومتری): عملکرد بینایی یکی از مهمترین آزمایشات در طب کار است که در بعضی از مشاغل با درصد کم بینایی هم می توان کار کرد. اما هدف اصلی از این معاینات بررسی، کنترل و درمان مشکلات بینایی فرد است. برخی از مشکلات قابل درمان هستند و به همین جهت تشخیص به موقع بسیار اهمیت دارد. برخی از آزمایش های کاربردی معاینات بینایی سنجی در آزمایش طب کار شامل تیزبینی، میدان دید، دید عمیق و دید رنگ هستند.
بررسی شنوایی سنجی (آدیومتری): این معاینه در مشاغلی که سر و صدای زیادی دارند، جهت تشخیص زودهنگام و پیشگیری از آسیب شنوایی صورت می گیرد.
سلامت تنفس (اسپیرومتری): این آزمایش جهت بررسی مشکلات تنفسی و تعیین حجم ریه انجام می گردد. همچنین به تشخیص بیماری های شدید تنفسی مانند آسم و برونشیت مزمن و موارد دیگر کمک می کند. انجمن این آزمایشات در مشاغلی که با مواد شیمیایی کار می کنند ضرورت دارد.
فشار خون: فشار خون جزو چکاب های دوره‌ ای بوده که مطابق ماده ۹۲ قانون کار اجباری است. این آزمایش به صورت دوره ای (یک ساله) با تأیید مراکز درمانی انجام می گیرد. این آزمایش به منظور ارزیابی مجدد سلامت کارکنان انجام می شود و اگر فرد مبتلا به بیماری شود آن را به موقع تشخیص می دهند. تشخیص بیماری در ابتدای آن باعث کنترل و کمک کردن به درمان و کاهش هزینه ها می شود.
بررسی سلامت روانی: سلامت روان از جهت تعامل یا رفتار با دیگران در محیط کار و تاثیر بر روی سلامت جسم بسیار حائز اهمیت است. کارمندانی که از سلامت روان برخوردار هستند، دارای خصوصیاتی مانند استرس کم تر، انعطاف پذیری بیش تر، قبول تغییرات، مسئولیت پذیری، کارایی بهتر و کنترل نگرانی ها هستند.

سیگار و مخدرها در آزمایش طب کار

یکی از موارد مهمی که باعث اختلال در روند کار می شود داشتن اعتیاد فرد است. استخدام افرادی که به اعتیاد دچار شده اند باعث مشکلات رفتاری و بهداشتی در محل کار می شود؛ همچنین این امر باعث کاهش بازدهی و بهره وری می شود. به همین دلیل تست اعتیاد یکی از تست های مهم در بدو استخدام است که سبب جلوگیری از استخدام و فعالیت افراد معتاد در جامعه می شود.

تست های مختلفی مانند تست کوتینین و تست نیکوتین فولیکول برای اعتیاد وجود دارند اما به دلایل درخواست محدود کارفرمایان، تشخیص طولانی و هزینه بالا کم تر در آزمایش طب کار استفاده می شوند. تست نیکوتین نیز می تواند مصرف تنباکوی فرد را در مدت زمان گذشته مشخص کند. مدت زمان باقی ماندن نیکوتین در بدن به سه عامل مدت اعتیاد، میزان مصرف تنباکو و نوع تست بستگی دارد. تنباکو شامل سیگار، قلیان و این دسته مواد می شود. این تست به علت سادگی و دقت زیاد مورد استفاده قرار می گیرد. از شایع ترین تست های اعتیاد می توان به تست های سه گانه اشاره نمود که شامل آمفتامین مت آمفتامین و مورفین می شود‌. در برخی موارد نیز تست های پنج یا ده گانه نیز انجام می گردد که به معرفی هر کدام می پردازیم.

انواع آزمایش اعتیاد

تست های پنج گانه اعتیاد

مورفین
متادون
حشیش
شیشه
ماری جوانا

تست های ده گانه اعتیاد

قرص های مسکن
روان گردان
قرص های اکس
متادون
قرص ترامادول
شیشه
گل
علف
ماری جوانا
حشیش

اگر تست اعتیاد از نوع ادرار گرفته شود به مدت ۲ تا ۴ روز پس از مصرف قابل تشخیص است. در صورتی که فرد بیش از حد سیگار مصرف کند، این زمان ممکن است تا یک هفته یا بیش تر طول بکشد. همچنین در صورت مصرف سیگارهای منتول، کوتینین زمان بیش تری در بدن فرد باقی می ماند. کوتینین نیز در خون به مدت ۷ تا ۱۰ روز قابل شناسایی است.

هزینه آزمایش طب کار چقدر است؟

بر طبق توصیه انجمن صنفی مراکز تخصصی طب کار استان تهران با توجه به زیاد شدن تعرفه های پزشکی، هزینه معاینات در ابتدای استخدام، در سال ۱۴۰۱ مبلغ سیصد و نود هزار تومان است اما این مبلغ با گرفتن نوار قلب به چهارصد و پنجاه هزار تومان افزایش می یابد.

سخن آخر

در نهایت باید به این نکته توجه کنید که آزمایش طب کار شامل چندین آزمایش و سنجش مختلف اعم از تست اعتیاد، بررسی شنوایی، بینایی سنجی، فشار خون و موارد دیگر است که در ابتدای استخدام در شرکت ها و اداره ها صورت می گیرد و انجام آن اجبار است تا سلامت کارمند یا کارگر از نظر جسمی و روانی بررسی شود.